نقش قرآن در اندیشه عرفانی امام خمینی

author

  • سید حسین هاشمی
Abstract:

 بررسى نقش و جایگاه معارف قرآنى در اندیشه عرفانى امام خمینى است. عرفان امام خمینى که سنگ بناى سایر تفکرات او به شمار مى‌رود، هر چند ادامه مکتب دیرپاى عرفان اسلامى است با این حال مجموعه‌اى از ویژگى‌ها، آن را از عرفان سایرین متمایز گردانیده است. نویسنده بر این باور است که تمامى اندیشه‌ها و افکار امام خمینى برساخته بر شالوده اندیشه عرفانى او است و اینکه اندیشه عرفانى امام خمینى هر چند پیوست‌هایى با مکتب عرفانى اسلامى و عارفان بلند آوازه‌اى چون: خواجه عبداللَّه انصارى، محى‌الدین عربى، صدرالدین قونوى، مولانا جلال‌الدین بلخى دارد، امّا شاخصه‌هاى ویژه خود را نیز دارد، شاخصه‌هایى چون: حماسى بودن، خلق دارى و خدا مدارى، آمیزش عقلانیت، حکمى و شهودگرایى عرفانى، پیراسته بودن از شطحیات و بدعت‌ها، پیوند دادن شریعت و طریقت و حقیقت. نویسنده، پس از توضیح این ویژگى‌ها، به ریشه‌هاى این تمایز مى‌پردازد و آن را در جامعیت علمى، ذوق مخصوص هر عارف و نیز منابع عرفان امام که مهم‌ترین نقش را در این بین دارد، مى‌بیند، وانگهى نویسنده منابع درون دینى عرفان اسلامى را برمى‌شمارد و قرآن را مهم‌ترین آبشخور عرفان امام خمینى معرفى مى‌کند و در ضمن گمانه خاستگاه غیر اسلامى عرفان اسلامى را به نقد مى‌کشد. قرآن و آموزه‌هاى عرفانى آن، بعد عرفانى معجزه قرآن، نزدیکى زبان عرفان به قرآن، بایستگى‌هاى تفسیر عرفانى، قرآن نقد دیدگاه‌هاى عارفان اسلامى به آموزه‌هاى قرآنى از سوى امام خمینى و تأثیر قرآن بر سلوک عملى و عرفان نظرى امام خمینى؛ محورهاى اساسى مقاله را به خود اختصاص داده است. مفهوم لقاءاللَّه، شناخت خدا و پدیدارها، حیات و شعور پدیده‌ها از جمله مسائل و موضوعات برگرفته از قرآن است که به نظر نویسنده در اندیشه عرفانى امام خمینى تأثیر جدى بر جاى نهاده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش و جایگاه عرفان در اندیشه سیاسی امام خمینی(س)

 وجه غالب وجود امام خمینی، سلوک و بندگی ایشان و به تبع آن، شأن هدایتگری امام از منظر عشق به مخلوق و بندگی خالق است. امام خمینی در کسب معرفت و گام زدن در عرصة سیاست و تلاش برای تشکیل حکومت و برپایی دولت با اتکال به قدرت الهی و اخلاص و قیام لله و با تأسی جستن به قرآن و مکتب حضرت رسول اکرم(ص) و اهل بیت ایشان(ع) بر این وجه حرکت کردند و وقتی هدف مع...

full text

خطاب های قرآن در اندیشه ی اصولی امام خمینی(ره)

احکام تکلیفی قرآن کریم به صورت خطاب¬های کلّی بیان شده است که معمولاً با ادوات ندا همراه است. خطاب نیز به مخاطب حاضر نیاز دارد. از سوی دیگر، احکام اسلامی برای تمام مردم و در همه ی زمان¬ها وضع شده است. بر این اساس، این بحث بین علمای اصول مطرح شده که حکم این نداها چگونه متوجّه غایبان نیز می¬شود ـ به خصوص در مواردی که شبهه ی اختصاصِ حکم به حاضران وجود دارد ـ بعضی علمای اصول از طریق قاعده ی اشتراکِ احکام...

full text

کنکاشی در اخلاق عرفانی امام خمینی(س)

اخلاق عرفانی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که از دیرباز مورد توجه متفکران مسلمان بوده است. این رویکرد منبعث از اخلاق دینی به ویژه قرآن است و به طور خاص به رابطة انسان با خدا تکیه دارد. در نوشتار حاضر، علاوه بر معرفی رویکردهای مختلف اخلاق اسلامی به ویژه اخلاق عرفانی سه رکن مهم نفس، فضیلت و سعادت که از مهم‌ترین مؤلفه‌های اخلاق عرفانی‌اند در آرای امام خمینی مورد بحث قرار گرفته‌اند. ایشان به تبعیت ...

full text

جستاری در تأویلات عرفانی امام خمینی(ره)

تفسیر عرفانی، گرایشی ویژه از تفسیر قرآن است که براساس آموزه‌های عرفانی وذوقی ومبانی سیر وسلوک ویژه‌ای- که از طریق کشف وشهود باطن به دست می‌آید-استوار است واز این راه مفسّر به بیان بطون و لایه‌های پنهان آیات می‌پردازد. از نگاهی دیگر، تفسیر عرفانی، نوعی تأویل است. گرایش ونگرش عرفانی امام خمینی(ره) در تأویل قرآن بر یک اصل بسیار مهم استوار است و آن تطابق کتاب تدوین الهی با کتاب تکوین است. از نگاه ای...

full text

متناقض‌نمایی در اشعار عرفانی امام خمینی (ره)

پارادوکس یا متناقض­نما، یکی از شیوه­های آشنایی­زدایی است. متناقض­نمایی از ویژگی­های شعر فارسی به شمار می­رود که در اشعار عرفانی، از جمله غزلیات عرفانی دیوان اشعار امام خمینی (ره) نیز جایگاهی ویژه دارد. در کنار استدلال­های برهانی و منطقی­ای که در شخصیّت امام برجسته است، با بررسی دیوان اشعار ایشان بُعد دیگری از ابعاد برجستۀ شخصیّتشان آشکار می­شود. حضرت امام (ره) در مقام یک عارف، برای بیان تجربه­های ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 19-20

pages  56- 77

publication date 2000-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023